Speelplezier hangt nauw samen met de speelaard. Speelt uw instrument voor u te zwaar of juist zo licht dat u geen controle heeft over de gang van de hamer naar de snaar? Hoe zit het met de gelijkmatigheid van de aanslag en kunt u voorspellen hoe een toets zich zal bewegen of beweegt iedere toets anders? Wij analyseren hoe wij de speelaard naar uw wens kunnen aanpassen. Dit gebeurt volgens de ‘Precision Touch Design methode’.
De pianotechnieker Amerikaan David Stanwood vroeg zich in de jaren 90 af waarom niet alle instrumenten na reparatie beter klonken dan ervoor, ook al bleef hij heel dicht bij het ‘origineel’. Hij onderzocht mechanieken en documenteerde deze tot in detail. Stanwood stelde vast dat er een direct verband is tussen het gewicht van de hamerkop en de drie hevels die het mechaniek bezit (zie onderstaande afbeelding). Zijn ingenieus eenvoudige, praktijkgerichte werkwijze noemt hij ‘Precision Touch Design’ afgekort PTD. Door het gebruik van deze methode hebben wij als technici een veel beter inzicht in het functioneren van het mechaniek, de problemen en de oplossingen. Het resultaat is een instrument waarbij het touché van elke toets gelijk is en de pianist volledig in controle is over zijn of haar spel.
Om te begrijpen hoe Precision Touch Design werkt is kennis nodig van de werking en constructie van een vleugelmechaniek. Op onderstaande afbeelding is een vleugelmechaniek afgebeeld met de drie hevels die het bezit.
Hevelverhouding ofwel (R) = (3B / 3A) * (2B / 2A) * (1B / 1A)
PTD begint met de analyse van speelaard en hevelverhouding, bij de hamerkop. Van iedere hamerkop wordt het aanslaggewicht gewogen en in een grafiek uitgezet. (zie grafiek die hier nog iet bij staat) We onderzoeken wat het bestaande hamerkopgewicht is en wat het gewenste hamerkopgewicht zou moeten worden dat overeen komt met de hefboomverhouding van het mechaniek.
Het vleugelmechaniek bestaat voornamelijk uit natuurlijke materialen die reageren op klimaatschommelingen en slijtage. Dit heeft invloed op hoe vloeiend de beweging in het mechaniek verloopt. Daarom wegen we de mechanische onderdelen afzonderlijk, maar ook het dynamische gewicht tijdens de complexe beweging. Deze waarden geven ons een nauwkeurig beeld van de hefboomverhouding en de wrijving in het gehele mechanisme en voor de afzonderlijke toetsen.
Hamerkop nr. 1 - voor de dikste en langste bassnaar - is groter en zwaarder dan hamerkop nr. 88 - voor de kortste en dunste snaar bij de hoge tonen. Het gewicht tussen nummer 1 en 88 moet een vloeiende lijn vormen (gewichtscurve).
Een lichte set hamerkoppen heeft een andere hefboomverhouding nodig dan een zware set hamerkoppen. Zoals je bergop een andere versnelling gebruikt dan bergaf.
Na de analyse wordt de gewenste gewichtscurve van de (meestal nieuwe) hamerkoppen bepaald, worden de hamerkoppen op het juiste gewicht gebracht en wordt de juiste hefboomverhouding voor het mechaniek uitgewerkt. Door zorgvuldig werk krijgen we een consistente speelstijl: de basis voor expressief musiceren.
Meer informatie over Precision Touch Design kunt u vinden op de website van David Stanwood (www.stanwoodpiano.com) en op de website van Precision Touch Design Europe (www.ptdae.nl). Daarbij geven wij u graag uitleg over dit technische verhaall.
